پشم سنگ که در زبان انگلیسی rock wool نامیده می شود، جزو خانواده عایق های حرارتی متشکل از الیاف معدنی است به همین دلیل گاهی به آن mineral wool هم اتلاق می شود.

پشم سنگ چگونه ساخته می شود

ماده اولیه اصلی برای تولید این عایق، سنگ بازالت، از گروه سنگ های آذرین است که بازمانده فعالیت های آتشفشانی است و در کشور به وفور وجود دارد.

تکنولوژی تولید پشم سنگ دارای روشی پیشرفته با اصولی ساده است. ابتدا سنگ بازالت در دمای 1450 درجه سانتیگراد ذوب می شود و به صورت سیلیکات مذاب در می آید. سپس مذاب به دست آمده با روش های خاصی به الیاف بسیار ظریف به قطر 6 تا 8 میکرون تبدیل می شود. مجموعه این الیاف میکروسکوپی عایق پشم سنگ را تشکیل می دهند.

مزایای پشم سنگ

1. عملکرد در برابر آتش : یکی از مهم ترین ویژگی های عایق پشم سنگ، ایستایی استثنایی آن در برابر آتش است. پشم سنگ آتش گیر نیست، مشتعل نمی شود و در نتیجه به عنوان نوعی حفاظ در برابر آتش شناخته شده است. سازه های فلزی ساختمان ها هنگام بروز حریق در نتیجه جذب حرارت زیاد و داغ شدن، مقاومت مکانیکی خود را از دست داده و بر اثر نرم شدن تغییر شکی می دهند و این پدیده باعث فروریختن کل سازه می شود. برای جلوگیری از این مسئله سازه های فلزی و مخصوصا ستون های ساختمان را با روش های مناسب به وسیله پشم سنگ عایق کاری می کنند و بدین ترتیب در صورت تداوم حریق حتی تا ده ساعت هیچ مشکلی برای سازه های ساختمان به وجود نمی آید. به همین دلیل در برخی کشور ها شرکت های بیمه برای ساختمان هایی که به این شکل عایق کاری شده باشند تخفیف های بسیار بالایی را قائل می شوند. همچنین تمام ساختمان های موجود روی سکوهای نفتی که برای اسکان پرسنل در نظر گرفته شده با عایق پشم سنگ ضد حریق می شوند تا در صورت بروز حریق تا رسیدن نیرو های کمکی، پرسنل درون ساختمان ها ایمن باشند.
2. ویژگی های بیولوژیکی : الیاف پشم سنگ ذاتا استریل هستند و این عایق محیط مناسبی برای رشد آفت، قارچ، باکتری و حشرات موذی نیست و به عنوان یک ماده معدنی در برابر این انگل ها مصونیت دارد.
3. سازگاری با محیط زیست : بین انواع عایق هایی که تا به حال در دنیا ساخته شده اند پشم سنگ بی ضررترین آنهاست و با محیط زیست و تمام مصالحی که در ساختمان و صنایع به کار می روند سازگار است و تماس آن با این مصالح مشکلی به وجود نمی آورد و همچنین باعث از بین رفتن ترکیبات نرم کننده بکار رفته در روکش کابل های برق و لوله های PVC نمی شود.
4. بهداشت و ایمنی: برخلاف عایق های دیگر در این گروه، پشم سنگ آسیبی به پوست نمی رساند و باعث سوزش آن نمی شود همچنین در هنگام وقوع حریق دود و ترکیبات مسموم کننده از آن متصاعد نمی شود. ذرات الیاف پشم سنگ از طرف سازمان بهداشت جهانی برای سلامتی انسان بی ضرر تشخیص داده شده اند و حتی مطابق استانداردهای اروپا استنشاق هوایی که حاوی حداکثر 5 میلی گرم بر مترمکعب ذرات پشم سنگ باشد به مدت 8ساعت در روز مجاز است.
5. قابلیت رسانایی حرارتی : قابلیت رسانایی یکی از مهمترین ویژگی های عایق های حرارتی است. این خصوصیت مبنای صرفه جویی در مصرف انرژی به وسیله عایق کاری است. عملکرد لایه ای از عایق پشم سنگ به ضخامت 5 سانتی متر همانند عملکرد دیوار آجری به ضخامت 1متر است و همان کار دیوار های قطور ساختمان های قدیمی را انجام می دهد که سبب می شد این ساختمان ها در زمستان گرم و در تابستان خنک باشند. به طور کلی کار عایق حرارتی این است که محیط گرم را گرم و محیط سرد را سرد نگه دارد. هرچه قابلیت رسانایی حرارتی کمتر باشد، کیفیت عایق بهتر است. ضریب رسانایی حرارتی پشم سنگ کمتر از چهل هزارم وات بر متر درجه کلوین می باشد که آن را در زمره عایق های بسیار مطلوب قرار می دهد.
6. محدوده دمای کارکرد : ایستایی موثر محصولات پشم سنگ در برابر دما در محدوده 250- تا 800+ درجه سانتی گراد است. الیاف پشم سنگ در مقابل شعله مستقیم آتش تا 4 ساعت مقاومت می کنند. نقطه ذوب این الیاف بیش از 1200 درجه سانتیگراد است و توانایی کار مداوم در دامنه دمایی 150- تا 700+ درجه سانتیگراد را دارند. عامل پیوندی که در اکثر محصولات پشم سنگ استفاده می شود، در حرارت حدود 220+ درجه سانتی گراد تجزیه می شود ولی هیچگونه تاثیر منفی در خاصیت ترمودینامیکی عایق نخواهد داشت. نیروگاه ها، پالایشگاه های نفت و گاز، مجتمع های پتروشیمی، صنایع سیمان و صنایع سنگین بدون عایق کاری دقیق و اصولی تجهیزات و محیط کار خود قادر به فعالیت نمی باشند و عایق پشم سنگ به دلیل دارا بودن محدوده دمای کار بالا (700+ درجه سانتی گراد) به عنوان عایقی منحصر به فرد در صنایع فوق مطرح است.
7. دفع آب : گرچه پشم سنگ آب را دفع می کند و جاذب رطوبت نیست، لیکن اگر از آن برای عایق کاری لوله ها یا تاسیساتی که در فضای باز قرار دارند استفاده شده باشد، باید با یک پوشش ضد رطوبت محافظت شود.
8. دوام : برخلاف بعضی از فوم های پلیمری که دوام چندانی ندارند و به مرور زمان شکل و کیفیت خود را از دست می دهند، پشم سنگ کهنه یا خراب نمی شود و ویژگی های خود را به عنوان عایق موثر حرارتی سال ها و بلکه به مدت طول عمر ساختمان حفظ می کند.
9. ویژگی های آکوستیکی : عایق پشم سنگ از دو طریق به کاهش صدا کمک می کند، با کاهش انتقال صدا در میان اجزا متشکله سازه و یا جذب صدا در سطح. افت انتقال صدا عبارت است از کاهش انرژی صوتی هنگام عبور از دیوار، کف، بام و غیره که در مجموع از خصوصیات محیط مادی است. صدا ممکن است در اثر ارتعاش هوا و یا در اثر ضربه مکانیکی ایجاد شود که هر کدام در جای خود باید مورد بررسی قرار گیرد.
10. ضریب هدایت حرارتی بالا
11. پشم سنگ عایق حرارتی
12. پشم سنگ عایق صوتی
13. پشم سنگ سرطان زا نیست
14. پشم سنگ باعث سوزش پوست یا آسیب به ریه نخواهد شد.

انواع پشم سنگ

• پشم سنگ رولی یا پشم سنگ لحافی یا پشم سنگ روکش دار
• پشم سنگ پانلی یا پشم سنگ تخته ای یا پشم سنگ ورقه ای
• پشم سنگ توری دار یا پشم سنگ پتویی
• پشم سنگ عایق لوله یا پشم سنگ پیش ساخته لوله ای

پشم سنگ رولی

پشم سنگ رولی در عرض استاندار 1.2 متر و طول 10 متر در ضخامت 3 سانت تا 8 سانت تولید می شود البته تنها ضخامت 5 سانت یا 2 اینچ به صورت معمول تولید می شود و ضخامت های دیگر برحسب سفارش مشتری به مقدار زیاد قابل تولید است. دانسیته پشم سنگ روکش دار از 25 کیلوگرم بر مترمکعب الی 60 کیلوگرم بر مترمکعب قابل تغییر است. 

پشم سنگ رولی در 3 مدل مختلف زیر عرضه می شود:

• پشم سنگ فویل دار یا پشم سنگ با روکش آلومینیوم مسلح نخدار
• پشم سنگ کاغذی یا پشم سنگ با روکش کاغذ کرافت
• پشم سنگ لخت یا بدون روکش

پشم سنگ تخته ای

پشم سنگ پانلی در عرض استاندارد 0.6 متر و طول 1.2 متر در دانسیته 50 کیلوگرم بر مترمکعب الی 150 کیلوگرم بر مترمکعب عرضه می شود. ضخامت پشم سنگ تخته ای از 3 سانت الی 10 سانت موجود می باشد که البته ضخامت های 3 سانت و 5 سانت بیشترین استفاده را برای عایق کاری دارند.

پشم سنگ تخته ای در انواع فویلدار و بدون فویل مورد استفاده قرار می گیرد و یکی از پرمصرف ترین پشم سنگ ها برای عایق کاری صوتی و عایق کاری حرارتی دیوار های ساختمان است.

پشم سنگ توری دار

پشم سنگ توری دار در عرض استاندار 1.2 متر و طول 5 متر در ضخامت های 3 سانت تا 10 سانت تولید می شود. البته طول پشم سنگ ها در ضخامت های بالا برای بسته بندی راحت تر کمتر می شود و به 3 متر کاهش پیدا می کند.

دانسیته پشم سنگ های توری دار بین 50 کیلوگرم بر مترمکعب الی 150 کیلوگرم بر مترمکعب است و هرچه دانسیته پشم سنگ بالاتر یا بیشتر باشد عایق حرارتی بهتری خواهد بود. پشم سنگ توری دار در موارد خاصی استفاده شده و نسبت به پشم سنگ فویلدار و تخته ای مصرف کمتری دارد.

معایب و مضرات پشم سنگ

• نفوذ بخار آب که البته از آنجایی که پشم سنگ از مواد معدنی مانند سنگ بازالت و ... ساخته می شود در صورت خیس شدن نیز خاصیت خود را از دست نمی دهد و بلافاصله بعد از خشک شدن خواص عایق خود را افزایش می دهد.
• گران بودن مواد اولیه پشم سنگ که شامل سنگ بازالت و سنگ های آتشفشانی است باعث شده اکثر کارخانه ها از ترکیب های دیگری برای تولید پشم سنگ استفاده کنند که در واقع محصول پشم سنگ به عنوان عایق حرارتی و صوتی را زیر سوال برده و هیچگونه خاصیتی نداشته و جنبه نمایشی به خود گرفته است. از این رو شاید استفاده از پشم شیشه مناسب تر از پشم سنگ باشد چون پیدا کردن پشم سنگ با خاصیت بالا بسیار مشکل شده است.
• هزینه تمام شده بالای تولید پشم سنگ که باعث خواهد شد مشتری از پشم سنگ های با کیفیت پایین استفاده کند تا مبلغ خرید پشم سنگ را کمتر کند.

کاربرد پشم سنگ

• پشم سنگ در ماینر
• پشم سنگ در استودیو
• پشم سنگ کشاورزی
• پشم سنگ در درب ضد سرقت
• پشم سنگ در کشت هیدروپونیک
• پشم سنگ در کاشت گیاه
• پشم سنگ در کف و دیوارهای مشترک و بیرونی ساختمان
• پشم سنگ در سقف های شیروانی منازل مسکونی و صنعتی

قیمت پشم سنگ

 قیمت پشم سنگ متاثر از دو قیمت روکش و الیاف پشم سنگ است. به طوری که کارخانه های تولید کننده در ابتدای هر سال با توجه به تورم مشخص شده قیمت الیاف خود را اعلام کرده و معمولا تا انتهای سال درصورتی که اتفاق خاصی رخ ندهد قیمت ثابت است. اما قیمت روکش پشم سنگ که ممکن است فویلدار یا کاغذی باشد در طول سال با تغییرات مختلفی همراه است که البته در قیمت کل محصول پشم سنگ بسیار ناچیز است و تاثیر چندانی در محصول نهایی ندارد.

کارخانه های تولید کننده بسیاری در کشور ما وجود دارند که تمام آنها در شهر اصفهان قرار گرفته اند که البته اکثر آنها به جای تولید پشم سنگ با کیفیت با مواد اولیه مرغوب در حال تولید پشم سنگ سرباره با ضایعات پشم سنگ هستند. پشم سنگ سرباره بعد از مدتی خاصیت خود را از دست داده و پودر می شود. اما پشم سنگ که سرباره نیست و از مواد اولیه مرغوب ساخته شده به طور مدام العمر خاصیت خود را از دست نداده و خاصیت عایقی حرارتی و صوتی خود را حفظ می کند.

متاسفانه تعداد کارخانه های تولید کننده پشم سنگ مرغوب کم است و همین امر باعث شده مشتری در انتخاب مارک پشم سنگ با مشکل مواجه شده و اکثر مشتری ها پشم سنگ سرباره با قیمت پایین را به جای پشم سنگ مرغوب با قیمت بالا خریداری کنند و با گذشت زمان و نداشتن خاصیت عایقی به کل فکر منفی نسبت به عایق داشته و دیگر در ساختمان ها و مراکز صنعتی از عایق استفاده نکنند.

تنها دو کارخانه با کیفیت مناسب پشم سنگ وجود دارد که یکی کارخانه شرکت پشم سنگ ایران و دیگری شرکت پشم سنگ عایق سپاهان است. قیمت محصولات این کارخانه ها نسبت به دیگر کارخانه ها از قبیل کارخانه آسیا، کارخانه پارمیس، کارخانه تارابگین، کارخانه ذوب آهن و ... بین 10 تا 20 هزار تومان در هر مترمربع بیشتر می باشد اما ارزش خرید دارند.

پشم سنگ هیدروپونیک

پشم سنگ هیدروپونیک، همان پشم سنگ تخته ای است که دانسیته پایینی داشته و به علت تخلخل پشم سنگ نسبت به سایر بسترها، میزان نفوذ اکسیژن افزایش می یابد که این امر موجب بهبود تهویه در محیط ریشه می گردد. همچنین پشم سنگ نسبت به سایر بسترها میزان جذب آب وحفظ رطوبت بالاتری دارد که این خاصیت تاثیر بسزایی در صرف جویی مصرف آب دارد که در شرایط فعلی کشور، در حال تجربه مشکلات جدی آب است. خشک‌سالی‌های مکرر توأم با برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت‌های هیدرولیکی و چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده‌است.

کشت هیدروپونیک یا آب کشت، از روش های خلاقانه ونوین تولید محصولات کشاورزی بدون خاک و با کم ترین نیاز به آب است که در آن تغذیه گیاه با استفاده از محلول غذایی صورت می گیرد.

ضخامت پشم سنگ

پشم سنگ در ضخامت های 3 سانت الی 10 سانت تولید می شود اما برای عایق کاری حرارتی علاوه بر استفاده از ضخامت های بالا باید از دانسیته های بالای پشم سنگ استفاده شود. این در حالی است که برای عایق کاری صوتی نیازی به دانسیته بالا پشم سنگ نیست و ضخامت پشم سنگ تاثیر مستقیم در جذب و دفع صدا دارد. به همین دلیل با توجه به نیاز خود باید از پشم سنگ با ضخامت و دانسیته های مختلف استفاده کنید و همیشه پشم سنگ با دانسیته بالا و ضخامت بالا بهترین عایق پشم سنگ نیست. 

به طور مثال پشم سنگ دانسیته 80 کیلوگرم یا پشم سنگ دانسیته 100 کیلوگرم در ضخامت 10 سانت مناسب تر از پشم سنگ با دانسیته 120 یا پشم سنگ با دانسیته 150 با ضخامت 5 سانت در عایق کاری صوتی است.

خرید پشم سنگ

همانطور که قبلا نیز اشاره شده بهتر است پشم سنگ با کیفیت بالایی که از مواد اولیه مرغوب تولید شده خریداری شود که البته قیمت آن نیز نسبت به نمونه های دیگر پشم سنگ گران تر است. شرکت نوین عایق با عرضه محصولات با کیفیت پشم سنگ و روش های مختلف خرید آنلاین و حضوری سعی در بازگرداندن اعتماد از دست رفته خریداران عایق است.

تمام محصولات پشم سنگ این شرکت دارای تاییدیه وزارت تحقیقات مسکن و شهرسازی و ایزو و استاندارد است.